ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਹੜ੍ਹ ਰਾਹਤ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਮੋਦੀ ‘ਤੇ ‘ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਅਪਮਾਨ’ ਕਰਨ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਇਆ

ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਹਰਪਾਲ ਸਿੰਘ ਚੀਮਾ ਨੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ‘ਤੇ ਤਿੱਖਾ ਹਮਲਾ ਬੋਲਿਆ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ‘ਤੇ 9 ਸਤੰਬਰ, 2025 ਨੂੰ ਹੜ੍ਹ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਇਲਾਕਿਆਂ ਦੇ ਮੋਦੀ ਦੇ ਦੌਰੇ ਦੌਰਾਨ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਅਪਮਾਨ ਕਰਨ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਇਆ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਸ਼ਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਵਿਵਾਦ ਪੈਦਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਜੋ ਆਫ਼ਤ ਰਾਹਤ ਯਤਨਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਸੂਬਾ ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰ ਵਿਚਕਾਰ ਤਣਾਅ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਮੁੱਖ ਘਟਨਾ
ਇਹ ਵਿਵਾਦ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਮੀਖਿਆ ਮੀਟਿੰਗ ਦੌਰਾਨ ਗਰਮਾ-ਗਰਮ ਬਹਿਸ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਕੇਂਦਰਿਤ ਹੈ। ਮੰਤਰੀ ਚੀਮਾ ਦੇ ਬਿਆਨ ਅਨੁਸਾਰ, ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਕੈਬਨਿਟ ਮੰਤਰੀ ਹਰਦੀਪ ਸਿੰਘ ਮੁੰਡੀਆਂ ਨੇ ਐਲਾਨੀ ਵਿੱਤੀ ਸਹਾਇਤਾ ਦੀ ਘਾਟ ਬਾਰੇ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕੀਤਾ। ਮੁੰਡੀਆਂ ਨੇ ਕਥਿਤ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਮੋਦੀ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ 1,600 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਸਹਾਇਤਾ ਪੈਕੇਜ “ਮਾਮੂਲੀ” ਸੀ ਅਤੇ ਤਬਾਹੀ ਦੇ ਪੈਮਾਨੇ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨ ਲਈ 20,000 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੇ ਬਹੁਤ ਵੱਡੇ ਅੰਤਰਿਮ ਰਾਹਤ ਪੈਕੇਜ ਲਈ ਦਬਾਅ ਪਾਇਆ।
ਚੀਮਾ ਨੇ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਮੋਦੀ ਦਾ ਜਵਾਬ ਖਾਰਜ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਅਤੇ ਭਾਸ਼ਾਈ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਅਪਮਾਨਜਨਕ ਸੀ। ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਹੈ ਕਿ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ, “ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਹਿੰਦੀ ਸਮਝ ਨਹੀਂ ਸਕਦੇ? ਆਪਕੋ ਸਮਝ ਨਹੀਂ ਸਕਦੇ ਆਟਾ ਕੇ 1,600 ਕਰੋੜ ਦੇ ਦਿਆ” (ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਹਿੰਦੀ ਨਹੀਂ ਸਮਝਦੇ? ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਨਹੀਂ ਸਮਝਦੇ ਕਿ 1,600 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ?)। ਚੀਮਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਹ ਜਵਾਬ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਪਛਾਣ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਸਿੱਧਾ ਅਪਮਾਨ ਸੀ।

ਮੰਤਰੀ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਅਤੇ ਵਿਆਪਕ ਦੋਸ਼
ਚੀਮਾ ਨੇ ਮੋਦੀ ਦੀਆਂ ਕਥਿਤ ਟਿੱਪਣੀਆਂ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਪਛਾਣ ਦੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਅਪਮਾਨ ਵਜੋਂ ਵਿਆਖਿਆ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੇ ਜਵਾਬ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ “ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਸਾਡੀ ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਪੰਜਾਬੀ, ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀਅਤ ਦਾ ਅਪਮਾਨ ਕੀਤਾ ਹੈ।” ਇਹ ਵਿਆਖਿਆ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੰਘੀ ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਅੰਦਰ ਭਾਸ਼ਾਈ ਮਾਣ ਅਤੇ ਖੇਤਰੀ ਸਤਿਕਾਰ ਦੇ ਡੂੰਘੇ ਮੁੱਦਿਆਂ ਨੂੰ ਛੂਹਣ ਲਈ ਤੁਰੰਤ ਵਿੱਤੀ ਅਸਹਿਮਤੀ ਤੋਂ ਪਰੇ ਹੈ।

ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਦੀਆਂ ਆਲੋਚਨਾਵਾਂ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਵਾਦ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਅੱਗੇ ਵਧੀਆਂ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮੋਦੀ ਦੇ ਦੌਰੇ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਸਖ਼ਤ ਨਿੰਦਾ ਕੀਤੀ, ਇਸ ਗੱਲ ‘ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਆਏ ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ ਹੜ੍ਹਾਂ ਦੇ ਲਗਭਗ 30 ਦਿਨ ਬਾਅਦ ਪੰਜਾਬ ਆਏ ਸਨ। ਚੀਮਾ ਨੇ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਇਸ ਦੇਰੀ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸੰਕਟ ਪ੍ਰਤੀ ਜਲਦਬਾਜ਼ੀ ਅਤੇ ਚਿੰਤਾ ਦੀ ਘਾਟ ਨੂੰ ਦਰਸਾਇਆ।

ਰਾਹਤ ਯਤਨਾਂ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਆਚਰਣ ਦੀ ਆਲੋਚਨਾ
ਚੀਮਾ ਨੇ 1,600 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੇ ਸਹਾਇਤਾ ਪੈਕੇਜ ਨੂੰ “ਬਹੁਤ ਹੀ ਮਾਮੂਲੀ” ਦੱਸਿਆ ਜਦੋਂ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਪੰਜਾਬ ਦੇ 1988 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਭਿਆਨਕ ਹੜ੍ਹਾਂ ਕਾਰਨ ਹੋਈ ਭਾਰੀ ਤਬਾਹੀ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ “ਬਹੁਤ ਹੀ ਮਾਮੂਲੀ” ਦੱਸਿਆ। ਹਿੰਦੀ ਵਾਕੰਸ਼ “ਊਂਟ ਕੇ ਮੁਹ ਮੇਂ ਜੀਰਾ” (ਊਠ ਦੇ ਮੂੰਹ ਵਿੱਚ ਜੀਰਾ) ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਐਲਾਨੀ ਗਈ ਰਕਮ ਪੁਨਰ ਨਿਰਮਾਣ ਅਤੇ ਰਾਹਤ ਦੀ ਅਸਲ ਲੋੜ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਸੀ।

ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਮੋਦੀ ‘ਤੇ ਆਪਣੇ ਹੜ੍ਹ ਖੇਤਰ ਦੇ ਦੌਰੇ ਦੌਰਾਨ ਨਾਕਾਫ਼ੀ ਹਮਦਰਦੀ ਅਤੇ ਮਾੜੀਆਂ ਤਰਜੀਹਾਂ ਦਿਖਾਉਣ ਦਾ ਵੀ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਇਆ। ਚੀਮਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੁਖੀ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕਰਨ ਦੀ ਬਜਾਏ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਅਜ਼ੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਗੁਆ ਦਿੱਤਾ ਸੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਫਸਲਾਂ ਤਬਾਹ ਹੋ ਗਈਆਂ ਸਨ, ਅਤੇ ਮਜ਼ਦੂਰ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਘਰ ਵਹਿ ਗਏ ਸਨ, ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ “ਸਿਰਫ਼ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜ਼ਖ਼ਮਾਂ ‘ਤੇ ਲੂਣ ਛਿੜਕਿਆ।” ਉਨ੍ਹਾਂ ਅੱਗੇ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਇਆ ਕਿ ਮੋਦੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਦਿਨ ਭਰ ਦੇ ਦੌਰੇ ਦੌਰਾਨ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਚੁਣੀ ਹੋਈ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਪਾਸੇ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਅਸਲ ਹੜ੍ਹ ਪੀੜਤਾਂ ਦੀ ਬਜਾਏ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਭਾਜਪਾ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਵਰਕਰਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ‘ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕੀਤਾ।
ਚੀਮਾ ਨੇ ਇਥੋਂ ਤੱਕ ਕਹਿ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਜੇਕਰ ਮੋਦੀ ਸਿਰਫ਼ ਆਪਣੀ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਵਰਕਰਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ, ਤਾਂ “ਉਹ ਪੰਜਾਬ ਆਉਣ ਅਤੇ ਇਸ ਨਾਟਕੀ ਸ਼ੋਅ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਬਜਾਏ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਚਾਹ ਪਾਰਟੀ ਲਈ ਦਿੱਲੀ ਬੁਲਾ ਸਕਦੇ ਸਨ।” ਉਨ੍ਹਾਂ ਇਹ ਵੀ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਇਆ ਕਿ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ ਮੀਟਿੰਗ ਦੌਰਾਨ ਭਾਜਪਾ ਆਗੂਆਂ ਨੂੰ “ਹੜ੍ਹ ਪੀੜਤਾਂ ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ”, ਜੋ ਕਿ ਆਫ਼ਤ ਰਾਹਤ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦੇ ਰਾਜਨੀਤੀਕਰਨ ਦਾ ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।

ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸੰਦਰਭ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ
ਇਹ ਟਕਰਾਅ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਸੱਤਾਧਾਰੀ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਵਧਦੀ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਇਹ ਰਾਜ ਦੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਲਈ ਨਾਕਾਫ਼ੀ ਕੇਂਦਰੀ ਸਹਾਇਤਾ ਸਮਝਦੀ ਹੈ। ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਤਣਾਅ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਰਾਜ ਦਹਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਸਭ ਤੋਂ ਗੰਭੀਰ ਕੁਦਰਤੀ ਆਫ਼ਤ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਅਧਿਕਾਰਤ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੇ ਨਾਲ 1.91 ਲੱਖ ਹੈਕਟੇਅਰ ਖੇਤੀ ਜ਼ਮੀਨ ਵਿੱਚ 52 ਮੌਤਾਂ ਅਤੇ ਫਸਲਾਂ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਪਰਿਵਾਰ ਬੇਘਰ ਹੋਏ ਹਨ, ਅਤੇ ਵਿਆਪਕ ਪੁਨਰਵਾਸ ਯਤਨ ਅਜੇ ਵੀ ਜਾਰੀ ਹਨ।
ਇਹ ਵਿਵਾਦ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੰਘੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਵਿਆਪਕ ਕੇਂਦਰ-ਰਾਜ ਤਣਾਅ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਜਦੋਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਪਾਰਟੀਆਂ ਕੇਂਦਰ ਅਤੇ ਰਾਜ ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਵਿਵਾਦ ਦੇ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਵਿੱਚ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਟਕਰਾਅ ਤੇਜ਼ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਵਾਧੂ ਸਮਰਥਨ ਲਈ ਦਬਾਅ ਪਾ ਰਹੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਵਿਰੋਧੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸੰਕਟ ਪ੍ਰਤੀ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਅਣਦੇਖੀ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਨ ਲਈ ਇਸ ਮੁੱਦੇ ‘ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।