ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਨਸ਼ੀਲੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੇ ਤਸਕਰਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵੱਧ ਹੈ: NCRB ਰਿਪੋਰਟ-2023
ਨਸ਼ੀਲੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੀ ਤਸਕਰੀ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਅਨੁਪਾਤ ਦੇ ਨਾਲ ਪੰਜਾਬ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਹੈ – ਪ੍ਰਤੀ ਲੱਖ ਆਬਾਦੀ ਵਿੱਚ 25.3 ਮਾਮਲੇ। ਇਸ ਦੇ ਉਲਟ, ਨਸ਼ੀਲੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਦੇ ਮਾਮਲੇ 12.4 ਪ੍ਰਤੀ ਲੱਖ ਰਹੇ, ਜੋ ਕਿ ਖਪਤ ਦੀ ਬਜਾਏ ਤਸਕਰੀ ਵੱਲ ਸਪੱਸ਼ਟ ਝੁਕਾਅ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਨੈਸ਼ਨਲ ਕ੍ਰਾਈਮ ਰਿਕਾਰਡ ਬਿਊਰੋ (NCRB) ਦੁਆਰਾ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ 2023 ਦੀ ਤਾਜ਼ਾ ਦੇਸ਼ ਵਿਆਪੀ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣਾਤਮਕ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਵਧੇਰੇ ਪੰਜਾਬੀ ਨਸ਼ੀਲੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਨਾਲੋਂ ਨਸ਼ੀਲੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੀ ਤਸਕਰੀ ਕਰਦੇ ਪਾਏ ਗਏ।
ਨਸ਼ੀਲੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੀ ਤਸਕਰੀ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਅਨੁਪਾਤ ਦੇ ਨਾਲ ਪੰਜਾਬ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਹੈ – ਪ੍ਰਤੀ ਲੱਖ ਆਬਾਦੀ ਵਿੱਚ 25.3 ਮਾਮਲੇ। ਇਸ ਦੇ ਉਲਟ, ਨਸ਼ੀਲੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਦੇ ਮਾਮਲੇ 12.4 ਪ੍ਰਤੀ ਲੱਖ ਰਹੇ, ਜੋ ਕਿ ਖਪਤ ਦੀ ਬਜਾਏ ਤਸਕਰੀ ਵੱਲ ਸਪੱਸ਼ਟ ਝੁਕਾਅ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਇੱਕ ਹੈਰਾਨੀਜਨਕ ਖੁਲਾਸੇ ਵਿੱਚ, ਗੁਆਂਢੀ ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਨਸ਼ੀਲੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੀ ਤਸਕਰੀ ਦੇ ਅਨੁਪਾਤ ਲਈ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਦੂਜੇ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚੇ ਰਾਜ ਵਜੋਂ ਉਭਰਿਆ। ਪਹਾੜੀ ਰਾਜ ਨੇ 2023 ਵਿੱਚ NDPS ਐਕਟ ਅਧੀਨ ਸਿਰਫ਼ 2,146 ਕੇਸ ਦਰਜ ਕੀਤੇ, ਜੋ ਕੁੱਲ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਚੋਟੀ ਦੇ 10 ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਨਹੀਂ ਆ ਸਕੇ। ਫਿਰ ਵੀ ਬ੍ਰੇਕ-ਅੱਪ ਵਿੱਚ ਖਪਤ ਲਈ 547 ਅਤੇ ਤਸਕਰੀ ਲਈ 1,599 ਕੇਸ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ – ਪ੍ਰਤੀ ਲੱਖ ਖਪਤ ਲਈ 7.3 ਦਾ ਅਨੁਪਾਤ ਜਦੋਂ ਕਿ ਤਸਕਰੀ ਲਈ 21.3 ਪ੍ਰਤੀ ਲੱਖ। ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਜੰਮੂ ਦੀ ਸਰਹੱਦ ਨਾਲ ਲੱਗਦੀ ਇਸਦੀ ਭੂਗੋਲਿਕ ਸਥਿਤੀ ਇਸਨੂੰ ਨਸ਼ੀਲੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਲਈ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਅੱਗੇ ਭੇਜਣ ਦਾ ਰਸਤਾ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ।
ਜਦੋਂ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਤਸਕਰੀ ਅਨੁਪਾਤ ਵਿੱਚ ਸਿਖਰਲੇ ਰਾਜ ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਇਹ NDPS ਐਕਟ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੀ ਸੰਪੂਰਨ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਤੀਜੇ ਸਥਾਨ ‘ਤੇ ਸੀ। 2023 ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ 11,589 ਕੇਸ ਦਰਜ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ, ਕੇਰਲਾ (30,697 ਕੇਸ) ਅਤੇ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ (15,610 ਕੇਸ) ਤੋਂ ਬਾਅਦ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਹਨਾਂ ਦੱਖਣੀ ਰਾਜਾਂ ‘ਤੇ ਨੇੜਿਓਂ ਨਜ਼ਰ ਮਾਰਨ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਹੋਰ ਰੁਝਾਨ ਦਾ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ: ਉੱਥੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਕੇਸ ਤਸਕਰੀ ਦੀ ਬਜਾਏ ਖਪਤ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਸਨ।
ਕੇਰਲ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ 30,697 ਐਫਆਈਆਰ ਦਰਜ ਹੋਈਆਂ – ਪ੍ਰਤੀ ਲੱਖ 85.7 ਮਾਮਲੇ – ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 28,015 ਖਪਤ (78.2 ਪ੍ਰਤੀ ਲੱਖ) ਲਈ ਅਤੇ ਸਿਰਫ਼ 2,682 (7.5 ਪ੍ਰਤੀ ਲੱਖ) ਤਸਕਰੀ ਲਈ ਸਨ। ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਨੇ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੈਟਰਨ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇਸਦੇ 15,610 ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ 13,075 ਨਸ਼ੀਲੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ (10.3 ਪ੍ਰਤੀ ਲੱਖ) ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਸਨ, ਜਿਸਦੀ ਤਸਕਰੀ ਸਿਰਫ਼ 2,535 (2.0 ਪ੍ਰਤੀ ਲੱਖ) ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਸੀ। ਇਹ ਅੰਕੜੇ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਕੇਰਲ ਅਤੇ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਵਰਗੇ ਰਾਜ ਸਪਲਾਈ ਰੂਟਾਂ ਨਾਲੋਂ ਮੁੱਖ ਨਸ਼ੀਲੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੇ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ਵਜੋਂ ਵਧੇਰੇ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਪੰਜਾਬ: ਇੱਕ ਆਵਾਜਾਈ ਰਾਜ
ਇਸ ਦੇ ਉਲਟ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨਾਲ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਰਹੱਦ ‘ਤੇ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਵਿਲੱਖਣ ਸਥਿਤੀ ਇੱਕ ਆਵਾਜਾਈ ਗਲਿਆਰੇ ਵਜੋਂ ਇਸਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਨਸ਼ੀਲੇ ਪਦਾਰਥ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਹੈਰੋਇਨ, ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਤੋਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਰਾਹੀਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਤਸਕਰੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਫਿਰ ਦੂਜੇ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਧੱਕੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਰਾਜ ਦੀ ਕਥਿਤ “ਨਸ਼ੀਲੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ” 2013 ਤੋਂ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਬਹਿਸ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਰਹੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਪੰਜਾਬ ਨਸ਼ੀਲੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੀ ਤਸਕਰੀ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਲਈ NCRB ਚਾਰਟ ਵਿੱਚ ਸਿਖਰ ‘ਤੇ ਆਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ, ਜਾਂਚ ਰਿਪੋਰਟਾਂ, ਅਤੇ ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਉੜਤਾ ਪੰਜਾਬ ਵਰਗੀਆਂ ਫਿਲਮਾਂ ਨੇ ਇਸਦੀ ਭਿਆਨਕ ਹਕੀਕਤ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕੀਤਾ। ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਹੀ ਨਸ਼ਾ ਸੰਕਟ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਅਤੇ ਚੋਣ ਬਿਰਤਾਂਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕੇਂਦਰੀ ਮੁੱਦਾ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ।
2023 ਦਾ ਸਨੈਪਸ਼ਾਟ
ਪੰਜਾਬ: 11,589 ਮਾਮਲੇ, 37.6 ਪ੍ਰਤੀ ਲੱਖ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ, 3,804 (12.4 ਪ੍ਰਤੀ ਲੱਖ) ਖਪਤ ਲਈ ਸਨ ਅਤੇ 7,785 (25.3 ਪ੍ਰਤੀ ਲੱਖ) ਤਸਕਰੀ ਲਈ ਸਨ।
ਕੇਰਲ: 30,697 ਮਾਮਲੇ, 85.7 ਪ੍ਰਤੀ ਲੱਖ। ਖਪਤ 28,015 (78.2 ਪ੍ਰਤੀ ਲੱਖ) ਨਾਲ ਪ੍ਰਬਲ ਸੀ; ਤਸਕਰੀ ਸਿਰਫ 2,682 (7.5 ਪ੍ਰਤੀ ਲੱਖ) ਸੀ।
ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ: 15,610 ਮਾਮਲੇ, 12.3 ਪ੍ਰਤੀ ਲੱਖ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ, 13,075 (10.3 ਪ੍ਰਤੀ ਲੱਖ) ਖਪਤ ਅਤੇ 2,535 (2.0 ਪ੍ਰਤੀ ਲੱਖ) ਤਸਕਰੀ ਸਨ।
ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼: 2,146 ਮਾਮਲੇ। ਖਪਤ 547 (ਪ੍ਰਤੀ ਲੱਖ 7.3) ਸੀ ਜਦੋਂ ਕਿ ਤਸਕਰੀ ਦਾ ਵੱਡਾ ਹਿੱਸਾ 1,599 (ਪ੍ਰਤੀ ਲੱਖ 21.3) ਸੀ।
