ਉੱਤਰੀ ਜ਼ੋਨਲ ਕੌਂਸਲ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪੈਂਡਿੰਗ ਮੱਦੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਚਰਚਾ ਵਿਚ
ਕੇਂਦਰੀ ਗ੍ਰਿਹ ਮੰਤਰੀ ਅਮਿਤ ਸ਼ਾਹ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਹੋਈ ਉੱਤਰੀ ਜ਼ੋਨਲ ਕੌਂਸਲ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪੈਂਡਿੰਗ ਮੱਦੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਚਰਚਾ ਵਿਚ ਤਾਂ ਆਏ, ਪਰ ਨਤੀਜੇ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਵਾਂਗ ਬਹੁਤ ਹੀ ਨਿਰਾਸ਼ਾਜਨਕ ਰਹੇ। ਮੀਟਿੰਗ ਨੂੰ ਤਾਂ ਸਹਿਕਾਰਤਮਕ ਫੈਡਰਲਿਜ਼ਮ ਦਾ ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਪਰ ਪੰਜਾਬ ਲਈ ਇਸ ਵਿਚੋਂ ਕੋਈ ਠੋਸ ਲਾਭ ਨਹੀਂ ਨਿਕਲਿਆ।
ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਕੇਂਦਰ ਦਾ ਧਿਆਨ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਮੱਦਿਆਂ ‘ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਰਿਹਾ—ਸਰਹੱਦੀ ਆਤੰਕਵਾਦ, ਨਸ਼ੇ ਦੀ ਤਸਕਰੀ ਅਤੇ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ ਕੋਆਰਡੀਨੇਸ਼ਨ। ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਨੂੰ ਨਕਾਰਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦਾ, ਪਰ ਇਸ ਤਰਜੀਹ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਮੁੱਖ ਮੰਗਾਂ ਨੂੰ ਪਿਛੇ ਧੱਕ ਦਿੱਤਾ। ਬਾਰਡਰ ਦੇ ਪਾਰ ਜ਼ਮੀਨ ਵਾਲੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਲਈ ਮੁਆਵਜ਼ਾ, ਪੈਂਡਿੰਗ ਸੁਰੱਖਿਆ ਖਰਚਾਂ ਦੀ ਅਦਾਇਗੀ ਅਤੇ ਬਾਰਡਰ ਇੰਫਰਾਸਟ੍ਰਕਚਰ ਲਈ ਗ੍ਰਾਂਟ—ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਸੇ ‘ਤੇ ਵੀ ਕੋਈ ਸਪਸ਼ਟ ਐਲਾਨ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਮੌਖਿਕ ਭਰੋਸੇ ਹੀ ਮਿਲੇ, ਹਕੀਕਤੀ ਕਾਰਵਾਈ ਨਹੀਂ।
ਦਰਿਆਈ ਪਾਣੀ ਵਿਵਾਦ—ਖ਼ਾਸ ਕਰਕੇ SYL ਨਹਿਰ, ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਪਾਣੀ ਘਾਟ ਸਥਿਤੀ ਅਤੇ ਮੌਜੂਦਾ availability ਦੇ ਅਧਾਰ ‘ਤੇ ਨਵੀਂ ਵੰਡ ਦੀ ਮੰਗ—ਵੀ ਅਜੇ ਵੀ ਠਹਿਰੀ ਰਹੀ। ਮੀਟਿੰਗ ਨੇ ਇਹਨਾਂ ਮੱਦਿਆਂ ਨੂੰ ਬਿਨਾ ਕਿਸੇ ਸਮਾਂ-ਸੀਮਾ, ਬਿਨਾ ਕਿਸੇ ਕਮੇਟੀ ਅਤੇ ਬਿਨਾ ਕਿਸੇ ਹੱਲ ਦੇ ਸਿਰਫ਼ “ਨੋਟ” ਕਰਕੇ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ। ਇਹ ਪੰਜਾਬ ਲਈ ਵੱਡਾ ਨੁਕਸਾਨ ਰਿਹਾ।
ਆਰਥਿਕ ਮੋਰਚੇ ‘ਤੇ ਵੀ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ। MSP ਦੀ ਕਾਨੂੰਨੀ ਗਾਰੰਟੀ, ਇੰਡਸਟਰੀ ਲਈ ਰਾਹਤ, ਪਰਾਲੀ ਪ੍ਰਬੰਧ ਲਈ ਵਿੱਤੀ ਸਹਾਇਤਾ ਅਤੇ ਕਿਰਸੀ ਸੰਕਟ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਕੇਂਦਰੀ ਮਦਦ—all ਮੱਦੇ ਮੀਟਿੰਗ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਸਮਝ ਕੇ ਟਾਲ ਦਿੱਤੇ ਗਏ। ਨਤੀਜਾ ਇਹ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਆਰਥਿਕ ਦਰਦ ਅਜੇ ਵੀ ਜਿਉਂ ਦੇ ਤਿਉਂ ਹਨ।
ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਅਤੇ BBMB ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਮੁੱਦਿਆਂ ਦੀ ਵੀ ਕੋਈ ਗੰਭੀਰ ਚਰਚਾ ਨਹੀਂ ਹੋਈ। ਨਾ ਹੀ ਹਰਿਆਣਾ ਦੀ ਵਧਦੀ ਦਖ਼ਲਅੰਦਾਜ਼ੀ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਗੱਲਬਾਤ ਹੋਈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਹੱਕ ਮੁੜ ਬਹਾਲ ਕਰਨ ਵੱਲ ਕੋਈ ਕਦਮ ਚੁੱਕਿਆ ਗਿਆ। ਇਹ ਸਾਰੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨੁਕਸਾਨ ਹੀ ਝੱਲਣਾ ਪਿਆ।
ਹਾਂ, ਪੰਜਾਬ ਨੇ ਨਸ਼ਿਆਂ, ਸੁਰੱਖਿਆ, ਬਾਰਡਰ ਮੁੱਦਿਆਂ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰ ਦੀ ਇਕਪੱਖੀ ਨੀਤੀ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਨੂੰ ਜ਼ਰੂਰ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ, ਪਰ ਗੱਲ ਸੁਣੀ ਜਾਣ ਅਤੇ ਕਾਰਵਾਈ ਹੋਣ ਵਿੱਚ ਅਜੇ ਵੀ ਬਹੁਤ ਫ਼ਰਕ ਹੈ। ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਕੇਂਦਰ ਦਾ ਦਬਦਬਾ ਬਹੁਤ ਵਧਿਆ ਹੋਇਆ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਰਾਜਾਂ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਵਾਂਗ ਹਾਸ਼ੀਏ ‘ਤੇ ਰਹੀ।
ਅੰਤ ਵਿੱਚ, ਉੱਤਰੀ ਜ਼ੋਨਲ ਕੌਂਸਲ ਮੀਟਿੰਗ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਹਾਜ਼ਰੀ ਤਾਂ ਦਿੱਤੀ, ਪਰ ਪ੍ਰਗਤੀ ਨਹੀਂ। ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸਾਰੇ ਮੁੱਦੇ, ਸਾਰੇ ਵਿਵਾਦ ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਦਰਦ—ਜਿੱਥੇ ਸਨ, ਉਥੇ ਹੀ ਰਹੇ। ਮੀਟਿੰਗ ਮੁਕ ਗਈ, ਤਸਵੀਰਾਂ ਆ ਗਈਆਂ, ਪਰ ਪੰਜਾਬ ਲਈ ਅਸਲ ਨਤੀਜਾ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਨਿੱਲ ਰਹਿਆ।
